Verbod op vleesnamen voor vegetarische producten: wat betekent dit voor jouw boodschappen?

EU-parlement wil vleestermen schrappen op plantaardige producten

Het Europees Parlement stuurt aan op het verdwijnen van allerlei vleesaanduidingen op de verpakkingen van plantaardige alternatieven. Woorden als schnitzel, burger en worst zouden niet meer gebruikt mogen worden voor producten zonder dierlijk vlees. Het voorstel is gisteren aangenomen en trapt een stevig debat af over taalgebruik, marketing en eerlijkheid in het schap. Voor makers van vleesvervangers kan dit betekenen dat namen, etiketten en campagnes grondig op de schop moeten.

De stemming: wel een meerderheid, nog geen direct verbod

Volgens de NOS stemden 355 Europarlementariërs voor en 247 tegen. De koers is daarmee gezet, maar er verandert niet meteen iets. Eerst werkt de Europese Commissie het plan uit, daarna moeten de landbouwministers van de lidstaten erover beslissen. Pas na die rondes kan een verbod ingaan. Je hoeft dus niet te verwachten dat de term “vega-burger” morgen uit de schappen verdwijnt, al is de kans groot dat etiketten later wel aangepast worden.

Waarom die termen? Risico op verwarring en oneerlijke concurrentie

De discussie draait om de vraag of klassieke vleeswoorden gebruikt mogen worden voor plantaardige varianten. Voorstanders van het verbod vinden dat termen als schnitzel of worst consumenten op het verkeerde been kunnen zetten. Je zou kunnen denken dat je vlees koopt, terwijl het plantaardig is. Ze wijzen er ook op dat vleesvervangers qua uiterlijk en presentatie steeds meer op vlees lijken, wat de concurrentie met veehouders zou verscherpen.

Critici: cadeautje voor de vleeslobby

Tegenstanders zien het besluit als een overwinning voor de vleeslobby, die al langer aandringt op striktere regels omdat boeren en vleesproducenten nadeel zouden hebben van de huidige situatie. Doordat plantaardige producten “vleesachtig” ogen en klinken, zouden zij terrein verliezen. Critici vinden dat te kort door de bocht en stellen dat consumenten prima snappen wat ze kopen als er duidelijk “plantaardig” of “vega” op de verpakking staat.

Wat lijkt straks nog wél te mogen? Termen als bal en schijf

Welke woorden precies op de zwarte lijst komen, is nog niet helder. Willem van Weede, directeur van Vivera/De Vegetarische Slager, liet na de stemming weten dat hij nog niet weet welke kant het opgaat. Wel verwacht hij dat algemene vormwoorden als “bal” of “schijf” waarschijnlijk toegestaan blijven. Dan krijg je productnamen die vooral de vorm beschrijven en geen directe link met vlees hebben. Producenten zullen dus creatiever moeten worden met benamingen die aanspreken zonder over de schreef te gaan.

Plantaardig vaak slimmer voor gezondheid en milieu

Op de site van de NOS zegt econoom Koen Boone van Wageningen University dat we in Europa ongeveer drie keer zoveel vlees eten en produceren als gezond is voor het klimaat, de natuur en onze eigen gezondheid. Als je alle maatschappelijke kosten en baten meeneemt, concludeert hij, is een plantaardige keuze vaak verstandiger. Vanuit dat idee zou je verwachten dat Europese regels vooral het brede maatschappelijke belang dienen en niet specifiek de sector met dierlijk vlees beschermen.

Wat nu? Eerst uitwerking, dan mogelijke aanpassingen

De Europese Commissie is nu aan zet om het verbod concreet te maken, waarna de landbouwministers erover stemmen. Tot die tijd blijft alles op het etiket zoals het is. Voor producenten is het wel slim om alvast na te denken over nieuwe namen, verpakkingen en communicatie. Voor jou als consument kan dat betekenen dat vertrouwde termen verdwijnen en er duidelijkere labels voor terugkomen. Hoe snel dat gaat, hangt af van de politieke voortgang en de details die Brussel nog moet invullen.