“De politiek is één grote show geworden,” zegt Johan, 48, terwijl hij zijn bril goed zet. Hij doceert aan een hogeschool, is geïnteresseerd in maatschappij en geschiedenis, maar bij de komende verkiezingen blijft hij bewust thuis. “Ik heb jarenlang trouw gestemd, meestal op de VVD, maar ik heb er niets voor teruggezien. Het schiet toch niks op.”
Gedesillusioneerd door de politiek
Vroeger zat Johan vol vuur bovenop het politieke nieuws. Hij keek debatten, ploegde partijprogramma’s door en probeerde zijn studenten te prikkelen om mee te doen in de samenleving. Dat is weggezakt. “Ik heb het zeker twintig, dertig jaar volgehouden om erin te geloven. En wat is er nu anders? Helemaal niks. De problemen zijn alleen maar uitgedijd.”
Hij somt ze op alsof hij een lijstje klaar heeft liggen: “Meer instroom, minder huizen, hogere heffingen, duurdere zorg, boodschappen die maar blijven stijgen. Wie er ook in Den Haag zit, de koers blijft gelijk. Dan vraag ik me af: waar zet je je stem eigenlijk nog voor in?”
“Iedereen doet alsof”
Wat hem het meest irriteert, is hoe politici zich voordoen. “Het is net theater. Ze papegaaien wat mensen willen horen, maken voor de camera ruzie en lachen daarna samen in de wandelgangen. Ze praten eindeloos over problemen, maar lossen er geen één op. En jij als gewone burger? Jij kijkt toe en betaalt.”
Voor hem is de Tweede Kamer een podium waar woorden zwaarder wegen dan daden. “Er komt altijd weer een nieuw plan, een commissie, een overlegclubje. Maar echte knopen doorhakken, waar gewone mensen wat van merken, blijft uit. Ondertussen gaan je energierekening, je huur en je zorgpremie gewoon omhoog.”
Brussel trekt aan de touwtjes
Daaronder zit volgens Johan nog iets groters: Nederland heeft volgens hem amper nog het laatste woord over zijn eigen regels. “Je kunt hier stemmen wat je wilt, maar uiteindelijk hakt Brussel de knopen door. Europees recht staat boven nationaal recht. Dus zelfs als er hier een meerderheid iets wil, loop je vaak vast op Europese regels.”
Dat gevoel van machteloosheid drukt zwaar. “We spelen democratie, maar we zijn een soort provincie van de Europese Unie geworden. We hebben de regie niet meer over grenzen, landbouw, energie of migratie. Wees dan eerlijk en zeg: stemmen is vooral symbolisch.”
Steeds meer kiezers laten het stemmen links liggen
Johan staat niet alleen in zijn frustratie. Het aantal mensen dat thuisblijft of blanco stemt, groeit. Vooral kiezers die zich niet meer vertegenwoordigd voelen, haken af. “Het is niet dat ik me nergens om bekommer,” benadrukt Johan. “Ik geef nog altijd les over burgerschap en democratie. Alleen geloof ik niet meer dat het iets oplevert. We blijven rondjes lopen.”
Hunkeren naar echte verandering
Toch hoor je in zijn stem ook iets van verdriet. “Ik ben opgegroeid in een tijd waarin politiek nog draaide om idealen en visie. Nu gaat het om beeldvorming en peilingen. Iedereen holt achter de waan van de dag aan. Van langetermijndenken is nauwelijks nog sprake.”
Hij verlangt naar politici die echt luisteren naar mensen, hardop durven te benoemen waar het misgaat en beleid maken dat niet alleen mooi klinkt, maar ook werkt. “Maar zulke leiders zijn zeldzaam geworden. En zolang dat zo blijft, blijf ik thuis.”
Wat vind jij?
Heeft Johan een punt dat stemmen weinig uithaalt, omdat alles toch bij het oude blijft? Of is juist nu stemmen belangrijker dan ooit om verandering af te dwingen?
Feit blijft dat mensen als Johan – hoogopgeleid, politiek betrokken maar teleurgesteld – steeds vaker afhaken. En misschien zegt dat wel meer over de staat van onze democratie dan over hun motivatie.
Johan zucht, zakt achterover en zegt:
“Ik stem al dertig jaar. En elke keer kwam er meer regelgeving, meer belastingen en minder inspraak bij. Leg me nog maar eens uit wat daar nou democratisch aan is.”
