Als je er vluchtig naar kijkt, lijkt het niet meer dan een versleten stukje stof. Je spot wat letters, cijfers en eenvoudige motiefjes in kruissteek. De kleuren zijn hier en daar verbleekt, en vaak hangt het ingelijst aan de muur. Je vraagt je af: is dit kunst, handwerk, of gewoon een nostalgisch aandenken?
Je zou kunnen denken dat het een simpel oefenlapje voor naald en draad is, of alleen maar iets decoratiefs zonder veel lading. Toch schuilt er achter dat bescheiden doekje een veel groter verhaal…
Het blijkt: een merklap!
Een merklap was vroeger een proeflap waarop vooral jonge meisjes leerden borduren. Daar zetten ze hun eerste steken, oefenden ze het alfabet en cijfers, en maakten ze vaak sierletters, randjes en kleine motiefjes zoals vogels, hartjes of bloemen. De term ‘merklap’ komt van het woord ‘merken’ – je gebruikte het ook om te leren hoe je kleding kon voorzien van initialen of symbolen.
In de 18e en 19e eeuw hoorde het maken van een merklap bij de opvoeding, vooral bij meisjes uit de midden- en hogere kringen. Zo’n lap liet zien dat je vaardig, geduldig en netjes kon werken. Sommige merklappen kregen zelfs een jaartal of de naam van de maakster mee – een handtekening uit vroegere tijden.
Vandaag de dag zien we merklappen als waardevolle historische stukken én als een heerlijk stukje nostalgie dat inzicht geeft in de rol van vrouwen, vakmanschap en onderwijs in het verleden. Dat ‘oude ding’ aan de muur? Eigenlijk is het een klein museum op zichzelf. 🪡📜
