Om een flinke stijging van de belasting in box 3 te vermijden, kiest de politiek voor een andere aanpak: de rekening schuift door naar mensen die hun hypotheek grotendeels of helemaal hebben afgelost. Terwijl wonen in Nederland voor veel huishoudens al nauwelijks te betalen is, krijgt juist deze groep de komende jaren extra heffing op de eigen woning.
Meer lasten als je je huis hebt afbetaald
Heb je nog weinig of geen hypotheek, dan verandert er veel. De bijtelling voor de eigen woning — het fictieve bedrag dat bij je inkomen wordt opgeteld — gaat zwaarder doorwerken. Wie nog een forse hypotheek heeft, kan dit meestal compenseren met hypotheekrenteaftrek, maar als je je schuld hebt afgelost kan dat niet. Je belastbare inkomen loopt daardoor op, zonder dat je er echt meer geld voor terugziet.
Versneld afscheid van de beschermingsregeling
De regeling die deze groep jarenlang beschermde, de Wet Hillen, gaat nu veel sneller op de schop dan gepland. Vanaf 2026 wordt het voordeel jaar na jaar verder teruggeschroefd, tot er in 2041 niets meer van over is. Heb je bijvoorbeeld een woning van 500.000 euro, dan komt er volgend jaar al 1.750 euro bij je inkomen — en een steeds groter deel daarvan mag je niet meer verrekenen. Wat resteert telt mee als inkomen, en daar betaal je belasting over.
Duur huis, laag inkomen: dubbel geraakt
Woon je in een duur huis maar heb je een laag inkomen, dan kan dit hard binnenkomen. Bovendien geldt voor kostbare woningen ook de zogeheten villataks: boven een WOZ-waarde van 1,33 miljoen wordt een veel hoger forfait gebruikt. Daardoor lopen de bedragen verder op.
En dat terwijl Nederlanders gemiddeld al te maken hebben met torenhoge woonlasten: hoge energierekeningen, stijgende gemeentelijke heffingen, dure verzekeringen en onderhoud. Voor veel huishoudens voelt elke extra heffing dus als weer een klap erbij.
Politieke keuze: minder gedoe dan een box 3-verhoging
De versnelling moet de schatkist ruim 2,8 miljard euro opleveren. Dat geld wordt ingezet om een forse verhoging van box 3 — die spaarders en beleggers zou raken — te voorkomen. Politiek gezien zou zo’n box 3-stap veel meer onrust veroorzaken, waardoor het kabinet kiest voor een oplossing die minder zichtbaar is maar voor een specifieke groep wél pijnlijk uitpakt.
Onrust en waarschijnlijk meer rechtszaken
De maatregel wekt nu al wrevel bij huiseigenaren die ervan uitgingen dat aflossen juist loonde. Daarnaast lopen er procedures over zowel de villataks als de afbouw van de Wet Hillen. De verwachting is dat het aantal bezwaren en rechtszaken de komende jaren verder toeneemt, zeker nu de lasten sneller stijgen.
