“Waarom zou ik om zes uur uit bed komen, de kids naar de opvang jagen en me afbeulen voor minder geld dan ik nu binnenkrijg?”
Die vraag schiet bij veel mensen in het verkeerde keelgat. Juist daarom leggen we ’m op tafel.
Dit gaat over Ilse. 39. Single. Drie kids van 2, 4 en 7. Ze huurt sociaal voor 600 euro per maand en leeft van de bijstand. Werken doet ze niet. En nee, schaamte heeft ze daar niet meer over.
Dit krijgt ze maandelijks binnen
Ze leeft niet breed, maar de rekensom is duidelijk.
Als alleenstaande ouder ontvangt ze bijstand: ongeveer 1.350 euro per maand.
Daarbovenop krijgt ze kinderbijslag voor haar drie kleintjes, gemiddeld rond de 300 euro per maand.
Het kindgebonden budget voor een alleenstaande ouder met weinig inkomen bedraagt grofweg 450 tot 500 euro per maand.
Doordat ze sociaal huurt en weinig verdient, komt er circa 300 euro huurtoeslag per maand bij.
En ze ontvangt ongeveer 120 euro zorgtoeslag per maand.
Opgeteld komt Ilse uit op zo’n 2.500 tot 2.600 euro per maand, netto. Zonder baan.
Dit zijn haar vaste kosten
De huur is 600 euro.
Voor de zorgverzekering betaalt ze ongeveer 150 euro.
Gas, water en stroom samen zo’n 200 euro.
Internet en mobiel nog 100 euro.
Boodschappen voor vier personen: circa 600 euro.
School, kleding, sport en overige posten ongeveer 300 euro.
Aan het einde van de maand is alles voldaan. Geen schulden, geen lege borden, geen paniek.
Geen luxe, maar ook geen overlevingsstand.
Wat als ze toch gaat werken?
Hier wordt het ongemakkelijk.
Neem dat Ilse voor het minimumloon 32 uur per week aan de slag gaat, in de zorg, schoonmaak of supermarkt.
Netto komt dat neer op ongeveer 2.000 euro per maand.
Dan begint het echte rekenwerk.
Voor drie kinderen aan opvang betaal je al gauw 1.200 tot 1.500 euro per maand.
Het kindgebonden budget gaat omlaag of valt weg.
De huurtoeslag slinkt.
De zorgtoeslag vervalt.
Reiskosten komen erbij.
En ze levert tijd met haar kinderen in.
Per saldo houdt ze minder over dan nu. Met meer stress, extra verplichtingen en minder ademruimte.
“Maar werken hoort toch te lonen?”
Dat is het verhaal dat we elkaar blijven vertellen.
Maar voor Ilse gaat die vlieger simpelweg niet op.
Ze kent werkende vrienden die mopperen dat ze, na alle rekeningen, minder overhouden dan zij.
Ze ziet ouders die chronisch moe zijn, hun kids amper zien en alsnog financieel vastlopen.
Ze merkt dat het systeem haar nul prikkel geeft om iets aan haar situatie te veranderen.
Daarom stelt ze de vraag die niemand hardop wil uitspreken.
Waarom zou ik gaan werken?
Hier komt de woede los
Dit verhaal maakt mensen kwaad.
Mensen die fulltime buffelen en toch amper rondkomen.
Mensen die belasting aftikken en zich afvragen waar het allemaal blijft.
Mensen die vinden dat werken hoort.
Maar Ilse doet niets illegaals.
Ze fraudeert niet.
Ze handelt precies binnen wat het systeem mogelijk maakt.
De vraag is niet of Ilse iets verkeerd doet.
De vraag is of het systeem deugt.
De pijnlijke conclusie
Ilse is geen profiteur.
Ze is de voorspelbare uitkomst van beleid dat werken voor alleenstaande ouders financieel onaantrekkelijk maakt.
Zolang werken neerkomt op:
minder inkomen
meer stress
meer opvang regelen
minder tijd met je kinderen
blijft die vraag bestaan.
Niet zachtjes. Maar steeds luider.
Waarom zou ik werken? Ik krijg zo genoeg binnen.
