Terwijl je met benzine- en dieselauto’s steeds minder terechtkunt in Amsterdam vanwege klimaat, gezondheid en stikstof, springt één tegenstrijdigheid in het oog: elke week komt er ongeveer 900.000 kilo Italiaans afval binnen dat hier wordt verstookt. Een oude politieke kwestie blijkt vandaag de dag nog steeds pijnlijk relevant.
Vuilnis per spoor uit Rome
Het meeste komt uit Rome, waar de afvalverwerking al jaren vastloopt. Omdat lokale opties tekortschieten, reist het vuilnis met een goederentrein dwars door Europa naar Amsterdam om in de ovens te gaan. Juridisch mag het, maar sociaal en ecologisch schuurt het.
Een Kamerlid noemde het ooit een ‘Romeinse walm boven Amsterdam’. Jaren later voelt die kwalificatie nog steeds treffend.
Het politieke ongemak blijft
Ook binnen de Tweede Kamer der Staten-Generaal klinkt al langer kritiek. De kernvraag is:
hoe leg je uit dat Nederland afval invoert om te verbranden, terwijl je burgers en bedrijven steeds strenger aanpakt?
Auto’s op fossiele brandstoffen verdwijnen uit het straatbeeld
Luchtvaart en landbouw krijgen zware beperkingen
Ondertussen draaien de verbrandingsovens op volle toeren
Critici vinden dat dit het vertrouwen in het klimaatbeleid aantast.
Op papier circulair, in de praktijk verbranden we
De ambitie is duidelijk: Nederland wil naar een circulaire economie — halfweg in 2030, volledig in 2050. Verbranden zou dus afnemen. In werkelijkheid gebeurt het omgekeerde: omdat we meer ovenruimte hebben dan eigen afval, vullen we de rest op met import.
De gedachte daarachter: die overtollige capaciteit wordt aangevuld met buitenlands afval.
Klimaatwinst of juist schade?
Voorstanders wijzen op de energieopbrengst van afvalverbranding. Tegenstanders zetten daar tegenover:
extra CO₂-uitstoot door al dat vervoer
grondstoffen gaan in de fik die je ook had kunnen hergebruiken
een prikkel om ovens in bedrijf te houden in plaats van ze af te bouwen
En dan is er nog het signaal: treinen vol vuilnis rijden de stad in, terwijl de forenzenauto buiten de deur blijft.
Dat Italiaans afval naar Amsterdam halen en verbranden laat zien hoe tegenstrijdig milieubeleid in de praktijk kan uitpakken. Wat wettelijk mag en technisch lukt, botst steeds vaker met wat maatschappelijk nog uit te leggen is.
Zolang afvalovens afhankelijk blijven van buitenlandse aanvoer, blijft de vraag knagen:
wie draait op voor de kosten van de groene stad — en wie plukt de vruchten?
