Je ziet het bijna standaard in het nieuws: jonge actievoerders van Just Stop Oil in oranje hesjes die op de snelweg gaan zitten, het verkeer stilleggen en roepen dat we moeten kappen met olie. Ze willen per direct stoppen met nieuwe olie- en gasprojecten. Klinkt nobel, tot een van de demonstranten iets pijnlijk ingezien krijgt.
Een pijnlijke realisatie
Tijdens een recente blokkade vroeg een omstander aan een jonge vrouw: “Weet je waarvan je jas is gemaakt?” Ze keek even verrast. “Van gerecycled materiaal,” zei ze trots. Toen de man uitlegde dat bijna al het synthetische textiel – van polyester tot nylon – uit aardolie komt, viel het stil. Haar regenjas, haar schoenen en zelfs haar bril bleken te bestaan uit precies het materiaal waartegen ze demonstreerde.
Het was een ongemakkelijke situatie die, volgens aanwezigen, even voor stilte zorgde in de groep. Want het klopt: we leven in een wereld die nog steeds draait op olie.
Hoe onmisbaar olie nog is in het dagelijks leven
De boodschap van Just Stop Oil is duidelijk: stop met het oppompen van fossiele brandstoffen om klimaatverandering tegen te gaan. Wat veel mensen – ook actievoerders – vaak vergeten, is dat olie niet alleen voor benzine en diesel gebruikt wordt.
Olie vormt de basis van een enorme hoeveelheid dagelijkse spullen: kleding, telefoons, laptops, brillen, medicijnen, tandpasta, plastic verpakkingen, make-up en zelfs bepaalde voedseladditieven. Haal dat weg en de moderne wereld loopt vast.
Zelfs de oranje hesjes van de activisten zijn van polyester, een plastic vezel afkomstig uit aardolie. De spandoeken? Vaak gedrukt op kunststof doek. De telefoons waarmee ze filmen? Vol met onderdelen die uit olie zijn voortgekomen.
Is dat dan pure hypocrisie?
Het is verleidelijk om de activisten “hypocriet” te noemen, maar zo eenvoudig is het niet. De oproep om te stoppen met olie is in de kern een wens voor verandering – een stap naar een schonere toekomst. Alleen is de boodschap te kort door de bocht. Helemaal stoppen met olie is nu simpelweg onmogelijk.
Je kunt niet van de ene dag op de andere een samenleving zonder olie worden. Daarvoor zijn onze systemen veel te afhankelijk van fossiele grondstoffen. Het gaat niet alleen om wat auto’s tanken, maar ook om de fundering van talloze producten waar we onze wereld mee hebben gebouwd.
De werkelijke klus: minder gebruiken en schoner maken
Wat wél kan, benadrukken energie-experts keer op keer, is minder consumeren en schonere productie stimuleren. Dus minder verspillen, minder weggooien en zuiniger zijn met wat we hebben. En vooral: productieprocessen verbeteren in landen waar de meeste milieuschade ontstaat.
In veel armere landen worden plastics, textiel en brandstoffen nog op erg vervuilende manieren gemaakt. Daar is volgens kenners de grootste winst te behalen. “Niet door meteen alles te verbieden, maar door het schoner te doen,” zegt een milieuonderzoeker.
Idealisten met een punt, maar geen routekaart
De demonstranten van Just Stop Oil hebben absoluut een punt: we moeten af van onze verslaving aan fossiele energie. Alleen is olie meer dan brandstof. Het is de ruggengraat van de moderne wereld – en die haal je niet zomaar weg.
Zonder betaalbare, grootschalige alternatieven voor al die olieproducten is volledig stoppen niet realistisch. De uitdaging is slimmer met olie omgaan, niet het radicaal verbannen.
Wat vind jij?
Zitten de acties van Just Stop Oil goed, of slaan ze door door te eisen dat we “nu meteen stoppen” met iets waar we nog niet zonder kunnen?
De ironie van de activiste met haar olie-jas laat in ieder geval zien hoe complex het probleem is. Je draait de kraan niet in één keer dicht – maar je kunt wel minder verspillen, schoner produceren en eerlijker verdelen.
