Jan, een man van 72 jaar, woont in z’n eentje in een knus appartementje aan de rand van de stad. Sinds z’n pensioen brengt hij z’n dagen door met z’n passie voor het verzamelen van postzegels, iets wat hem al jarenlang plezier geeft. Op het eerste gezicht lijkt Jan een doodnormale oudere man met een kalm leven, maar als je verder kijkt, zie je de frustratie en boosheid vanwege een probleem dat hem diep raakt: de exorbitante energiekosten waardoor hij het koud moet hebben.
Naast Jan staat een klein elektrisch kacheltje, ooit z’n trouwe kameraad tegen de kou. Maar tegenwoordig staat het er maar ongebruikt bij; het is veel te duur geworden om aan te zetten. “In het verleden zette ik hem altijd aan als ik het koud had,” zegt Jan, terwijl hij z’n postzegels bekijkt met bevende handen. “Maar nu? Nu moet ik een extra trui aantrekken en hopen dat dat genoeg is.” Dit probleem is geen luxe, maar een harde realiteit voor veel mensen in Europa die dagelijks de impact van de stijgende energieprijzen voelen.
Voor Jan is de oorzaak van z’n probleem duidelijk: de oplopende spanningen met Rusland hebben gas onbetaalbaar gemaakt. Door de boycot van Russisch gas, als reactie op de geopolitieke situatie, is de Europese energiemarkt volledig overhoop gehaald. Jan begrijpt de politieke beslissing wel, maar vindt het onzinnig dat gewone mensen zoals hij het meest moeten lijden. “Het lijkt wel of de politiek bezig is met een prestigeproject,” zegt hij zuchtend. “Wij draaien op voor hun principes.”
Volgens Jan is de oplossing eenvoudig: Europa moet opnieuw gas van Rusland inkopen, zoals vroeger. “Al dat gedoe met sancties, wat heeft het opgeleverd? Alleen maar hogere rekeningen en koude kamers,” mopper hij. Hij voelt zich machteloos tegenover de besluiten die boven zijn hoofd worden genomen, maar waarvan hij wel de gevolgen moet dragen. Voor Jan draait alles om overleven, niet om politiek correct te zijn. “Ik heb altijd gewerkt,” zegt hij trots maar ook teleurgesteld. “En nu? Mogen we niet eens warm zitten? Wat is de logica achter dat beleid?”
Sommigen zijn het niet eens met Jan en zullen zeggen dat Europa niet zomaar weer Russisch gas kan kopen van een land met agressief gedrag. Maar Jan ziet het anders: “Het gaat niet om goed of fout, maar om gezond verstand. Als je mensen in de kou laat, faalt de overheid.” Voor hem zijn mooie morele waarden in debatten nutteloos als ze leiden tot een lager welzijn van de gewone burger.
Jan is niet alleen in z’n opvatting. Steeds meer mensen vragen zich af of de huidige koers wel houdbaar is. Hoe lang kan Europa doorgaan met zo’n dure boycot? Hoeveel mensen als Jan moeten nog kou lijden voordat men de realiteit onder ogen wil zien? Is het wel moreel om burgers te laten betalen voor geopolitieke spelletjes? Jan vindt van niet. “Als ze echt om ons geven, zorgen ze eerst dat wij het warm hebben. Daarna kunnen ze over principes praten,” zegt hij duidelijk.
Intussen probeert Jan zich warm te houden met dekens en dikke truien, in de hoop op betere tijden. Maar hoop verwarmt geen koude ledematen. Hij verlangt naar de dag dat hij zonder zorg z’n kacheltje weer kan inschakelen, zoals vroeger. De vraag blijft: wie heeft gelijk? Jan, die wil dat de focus ligt op directe burgerbehoeften, of de politici met hun principiële houding ten opzichte van Rusland?
Wat denk jij, als lezer? Moet Europa toegeven en weer gas uit Rusland kopen zodat mensen als Jan het warm kunnen hebben? Of is het dragen van de prijs voor principes iets dat iedereen maar moet accepteren, ondanks de kou in huis? Het debat is verre van afgelopen, maar één ding is duidelijk: Jan verdient meer dan alleen een koude winter.
