De wolf is terug — en het debat ook
Na jaren afwezigheid duikt de wolf weer op in Nederland, en dat merk je aan de verhitte discussies. Veehouders maken zich zorgen om schapen en kalveren, natuurliefhebbers willen het dier beschermen en politici zoeken naar snelle oplossingen. Een veelgehoorde maatregel is wolven afschieten om schade te beperken. Klinkt als een logische stap, maar onderzoek laat iets anders zien: schieten helpt niet en kan het probleem zelfs vergroten.
Waarom afschieten averechts uitpakt
Wolven leven in roedels met een strakke rolverdeling. De ervaren dieren, meestal het leidende paar, bepalen de jachtstrategie en houden de groep bij elkaar. Als zo’n sleutelwolf verdwijnt, valt de structuur uiteen. Jongere, onervaren dieren missen dan begeleiding en kiezen sneller voor de makkelijkste prooi die ze kunnen vinden — vaak niet herten of zwijnen, maar juist schapen.
Onderzoekers zien bovendien dat jacht roedels kan opsplitsen. Kleine groepjes of losse wolven zijn minder effectief in het vangen van wild en wijken eerder uit naar vee. Daarbovenop kan afschot de voortplanting juist opstuwen: verdwijnen oudere dieren, dan beginnen jongeren eerder met fokken. Het eindresultaat? Meer wolven in plaats van minder. Studies, onder andere in het tijdschrift Biological Conservation, koppelen afschot zelfs aan een stijging van het aantal aanvallen op vee; in sommige regio’s nam het aantal incidenten met grofweg een kwart toe nadat er op wolven werd gejaagd.
Wat we van de buren kunnen leren
In landen waar wolven al langer aanwezig zijn, is de aanpak verschoven van bestrijden naar voorkomen. In Duitsland en Frankrijk zijn wolfwerende hekken en kuddebewakingshonden al jaren de standaardcombinatie. Die basisbescherming verkleint de kans op schade aanzienlijk.
Ook België laat zien dat het werkt. Het Wolf Fencing Team Belgium hielp al bij het plaatsen van meer dan 150 beschermende afrasteringen. Waar de hekken goed zijn aangelegd én onderhouden, komen aanvallen op vee nauwelijks voor. De boodschap is duidelijk: preventie is effectiever dan de trekker overhalen.
Vier maatregelen die wél resultaat opleveren
Wolfwerende hekken: Een goed gespannen elektrisch hek van minimaal 1,20 meter met meerdere draden op de juiste hoogtes is voor wolven een duidelijke barrière. In Duitse wolvengebieden is dit de norm en cijfers laten zien dat dit effectieve schadepreventie is — mits het hek echt onder stroom staat en strak staat.
Kuddebewakingshonden: Rassen zoals de Pyrenese Berghond lopen met de kudde mee, slapen ertussen en werken als levende afschrikking. In Frankrijk en Italië bewijzen ze al generaties lang hun nut. Goed getrainde honden verkleinen de risico’s flink, zeker in combinatie met degelijke afrastering.
Snel kadavers weghalen: Laat je een dood dier in het land liggen, dan trek je roofdieren aan. Door karkassen direct te verwijderen, voorkom je dat wolven vee gaan zien als makkelijke snack en dus als aantrekkelijke voedselbron.
Licht en geluid: Felle knipperlampen of tijdelijke geluidsprikkels kunnen wolven op afstand houden, bijvoorbeeld rond nachtkralen. Wissel de prikkels af en combineer ze met hekken, zodat wolven er niet aan wennen.
Waarom de roep om afschot toch blijft
De drang om te schieten komt vooral voort uit begrijpelijke frustratie. Als je dieren verliest, wil je iets dat meteen werkt. Politiek klinkt afschot bovendien eenvoudig en daadkrachtig. Maar de feiten zijn hard: het pakt meestal verkeerd uit en vergroot op termijn de problemen. Bovendien wordt de angst voor wolven vaak overschat. Wolven vermijden mensen doorgaans, en aanvallen op mensen zijn in Europa uiterst zeldzaam. Conflicten ontstaan vooral als we niet voorbereid zijn op hun aanwezigheid.
Conclusie: kies voor preventie, niet voor kogels
Afschieten lijkt een snelle oplossing, maar werkt niet en kan de schade juist verhogen. Slimme preventie — stevige hekken, betrouwbare bewakingshonden, snel kadaverbeheer en waar nuttig licht- en geluidsafschrikking — levert aantoonbaar betere resultaten op. Nederland kan veel leren van Duitsland, Frankrijk en België, waar deze aanpak al jaren staat. Zie de wolf niet als een onontkoombare bedreiging, maar als een dier waarmee je prima kunt samenleven als je je erf goed beveiligt. Zo bescherm je je vee én blijft de natuur in balans.
