Zonnepanelen zijn in Nederland de laatste tijd ontzettend populair geworden. Het land staat wereldwijd aan de top als het gaat om hoeveel procent van de elektriciteit wordt opgewekt door zonne-energie. Op zonnige dagen genereren zonnepanelen rond lunchtijd bijna 60% van de stroom die in heel Nederland nodig is.
Hoewel dit een geweldige prestatie is, heeft het ook een nadeel: vaker dan gewenst schakelen de zonnepanelen zichzelf uit vanwege een overbelast elektriciteitsnet. De uitdaging ligt bij het netwerk dat de opgewekte energie niet efficiënt kan verwerken. Experts verwachten dat dit probleem alleen maar toeneemt.
Als er veel zon is, wordt er meer elektriciteit geproduceerd dan wat het netwerk aankan, wat zorgt voor een overspanning. De kabels en transformatoren raken dan overbelast, waardoor zonnepanelen automatisch worden uitgeschakeld om te voorkomen dat er schade optreedt.
Ongeveer vijf procent van de zonnepaneeleigenaren ervaart dit probleem geregeld. Dit is vervelend, vooral omdat het verlies van energie ook kan leiden tot minder inkomsten. Voor mensen die willen dat hun investering in zonnepanelen rendabel is, is dit een lastige kwestie.
Ontdek oplossingen
Mogelijke oplossingen voor een overbelast elektriciteitsnet
De uitdaging met het energienetwerk wordt groter naarmate de vraag naar elektriciteit stijgt en er meer zonnepanelen komen. Het huidige net kan deze groei nauwelijks aan. Vooral in oudere wijken met oude infrastructuur kom je veel problemen tegen.
In de nieuwere wijken gebruiken ze nu dikkere kabels en betere transformatoren die pieken in zonnestroom kunnen opvangen. Maar in veel bestaande wijken is dat niet zo, waardoor storingen door overspanning waarschijnlijk zullen blijven groeien.
Als de zonnepanelen uitvallen, is het vaak lastig te zien of het probleem bij de gebruiker of het netwerk ligt. Mensen denken vaak dat het de schuld van de netbeheerder is, terwijl het probleem vaak bij hun eigen installatie ligt. Dit kan komen door foute instellingen van de omvormer, te dunne kabels of een verkeerde installatie.
Als je zonnepanelen op zonnige dagen niets uitspoken, is het handig om zowel de installateur als de netbeheerder te bellen om uit te vinden wat er misgaat. Recent is er een gedragscode ingevoerd die netbeheerders het mogelijk maakt op afstand slimme meters uit te lezen en om afwijkingen te ontdekken zonder dat er een technicus langs hoeft te komen.
Hierdoor kunnen netbeheerders problemen sneller opsporen en oplossen. Hoewel het nog niet overal kan om slimme meters uit te lezen, willen netbeheerders deze technologie vaker gaan gebruiken in de toekomst.
Er zijn ook dingen die consumenten kunnen doen om de druk op het energienet te verlichten. Een belangrijke stap is het verschuiven van energiegebruik naar momenten dat er veel zonnestroom wordt opgewekt. Zo kun je bijvoorbeeld de wasmachine, vaatwasser en elektrische auto’s overdag gebruiken om te voorkomen dat er teveel stroom terug naar het net gaat.
Met slimme apparaten kan dit makkelijker worden. Er zijn elektrische auto’s die bijvoorbeeld automatisch opladen als de stroomvraag laag is en de prijs beter is. Dit geldt ook voor elektrische boilers of andere grote energieverbruikers die je overdag gebruikt en zo bijdraagt aan een betere balans op het net.
Op de lange termijn moeten we duidelijk het elektriciteitsnet grootschalig aanpassen voor de energietransitie. Dit betekent dat in veel gebieden de straten opengebroken moeten worden voor dikkere kabels en extra transformatoren. Hoewel het tijd en geld kost, zijn deze aanpassingen cruciaal om de toename van zonnepanelen aan te kunnen.
Naast praktische uitdagingen zoals plekken voor transformatorstations en vergunningen, kampen we ook met een tekort aan arbeiders en materialen. Dit vertraagt de uitbreiding van het netwerk, wat betekent dat het probleem van overspanning waarschijnlijk erger wordt.
De problemen met het elektriciteitsnet zijn zowel voor consument als grote stroomleveranciers zoals zonneparken een uitdaging. Het vraagt om een gezamenlijke aanpak om oplossingen te vinden. Door stroom efficiënter te gebruiken en het elektriciteitsnet te versterken, kunnen we een succesvolle energietransitie mogelijk maken.
Hoewel het uitvallen van zonnepanelen frustrerend kan zijn, moeten we het zien als een bijkomstigheid van de grote transformatie van ons energiesysteem. Deze ’transitiepijnen’ horen erbij als we overstappen naar een duurzaam energiesysteem waarin groene energiebronnen zoals zonnepanelen een sleutelrol spelen.
