Op het eerste gezicht lijkt het gewoon een oud stukje stof. Misschien zie je wat letters, cijfers en simpele ontwerpen met kruissteek geborduurd. De kleuren kunnen wat vervaagd zijn en het hangt vaak in een lijstje aan de muur. Je vraagt je af: is dit kunst? Ambachtelijk werk? Of gewoon iets uit het verleden?
Misschien dacht je dat het een proeflapje was voor naaien of een decoratief kleinood zonder veel betekenis. Maar dit bescheiden lapje vertelt eigenlijk een veel groter verhaal…
Het antwoord: Een merklap!
Een merklap was vroeger een oefenstuk waarop (meestal jonge meisjes) leerden borduren. Ze maakten hun eerste steken, oefenden met het alfabet, cijfers en vaak ook sierletters, randpatronen en kleine afbeeldingen zoals vogeltjes, hartjes of bloemen. De naam “merklap” komt van “merken” – omdat een merklap ook diende om te leren hoe je kleding kon ‘merken’ met initialen of afbeeldingen.
In de 18e en 19e eeuw was het maken van een merklap een belangrijk deel van de opvoeding, vooral voor meisjes uit de midden- en hogere klassen. Het was een bewijs van hun technische vaardigheid, geduld en nauwkeurigheid. Sommige merklappen bevatten zelfs jaartallen of de naam van de maakster, als een soort handtekening uit het verleden.
Vandaag de dag zijn merklappen waardevolle historische objecten en een mooi stukje nostalgie die ons iets vertellen over de rol van vrouwen, vakmanschap en onderwijs in eerdere tijden. Dus dat “oude ding” aan de muur? Dat is eigenlijk een klein museum op zichzelf. 🪡📜
